Kun je in India nog Christen zijn?

"Hindoeleider wil sterilisatie van moslims en Christenen". Dat was een krantenkop halverwege de maand april 2015. Die kwam nadat er al een half jaar grote controverses zijn in India. Een grote groepering wil met geweld alle Christenen en moslims binnen tien jaar tot Hindu maken.

En de eerste minister blijft zwijgen, hoe vaak hij ook is opgeroepen om zich uit te spreken tegen deze dreigingen. In feite garandeert de Indiase grondwet vrijheid van godsdienst. Maar dat staat ernstig onder druk.

Mevrouw Thakur, die opriep om alle niet-hindoes te steriliseren, behoort tot een klein politiek partijtje. Maar haar oproep gaat tegen de grondwet in. Toch zwijgen de politici. Stel je eens voor dat in Nederland iemand zou oproepen alle humanisten of moslims, of mijn part hooligans of alcoholisten te steriliseren. Of om ze met grof geweld op andere gedachten te brengen. En dat gebeurt in India momenteel geregeld.

Zo heeft de grootste en meest invloedrijke hindoevereniging opgeroepen tot een gedwongen bekering van alle moslims en Christenen. Deze R.S.S. (Rashtriya Swayamsevak Sangh = Nationale Vrijwilligers Organisatie) is een conservatieve groep, sterk nationalistisch en gewelddadig in haar optreden tegen andersdenkenden. Sinds jaren organiseert ze al conferenties (door tienduizenden bezocht) waar je leert hoe je Christenen kunt wegpesten en kerken in de fik kunt steken zonder dat je problemen met de politie krijgt. Dat gebeurt vrijwel openlijk. Ik heb met mensen gesproken die dergelijke cursussen hebben gevolgd, als ook met fanatieke aanhangers van de R.S.S.

Veel rijke Indiërs voelen er weinig voor om geld te geven om de armoede te bestrijden (dat is immers de wil van de goden), maar ze geven kolossale bedragen voor de bouw van luxueuze tempels of voor de R.S.S. Dat wordt beschouwd als het winnen van pluspunten om in een volgend bestaan hogerop te komen. De R.S.S. is daardoor een zeer rijke en invloerijke organisatie. Wie zal haar de mond snoeren?

Eerste minister Narendra Modi zal dat zeker niet doen. Hij is lid van de R.S.S. Jarenlang was hij er een regionale leider van, pracharak genaamd (dat woord betekent ook: evangelist). Zijn partij, de B.J.P. (Bharatiya Janata Party = Indiase Volks Partij) is ooit voortgekomen uit de R.S.S. en loopt nog altijd min of meer aan haar leidband. En nog wat ernstiger: Modi lijkt achter geweld tegen andersdenkenden te staan. Toen hij de Chief Minister was van Gujarat vonden er in 2002 ernstige rellen plaats gericht tegen de moslims. Meer dan 1000 vonden de dood. Hij kon noch wilde deze uitbarsting stoppen, en de meeste agressoren leven nog steeds onbekommerd en straffeloos verder. (De eerste minister is in India overigens belangrijker dan de president, die meer een ceremoniële functie heeft.)

De R.S.S. heeft officieel meer dan 6 miljoen aanhangers en meer dan 51000 lokale verenigingen. Maar haar invloed reikt verder. Ze is verbanden aangegaan met tientallen andere organisaties, die samen meer dan 20 miljoen leden tellen. Bovendien zijn juist veel hooggeschoolden lid van deze beweging, wat haar invoed nog vergroot. Die oefent ze niet slechts in India uit, maar ze poogt ook in Nepal mensen achter zich te krijgen. Daar zijn al enkele aanslagen op Christenen en kerken geweest. De R.S.S. subsidieert de koningsgezinde partij: de R.P.P (Rastriya Prajatantra Party Nepal = Nationale Democratische Partij). Deze wil de oude koning (een moordenaar...) weer in zijn functie herstellen en alle niet-hindoes of niet-boeddhisten het burgerschap van het land ontnemen. De R.S.S. ondersteunt dit streven van de vierde partij in Nepal van harte. Ze ziet eerder mogelijkheden om Nepal opnieuw een hindoe koninkrijk te maken dan om India officieel tot een één-religie-staat te maken.

Wat is een hindoe? Niemand die dat precies weet. Zowel godloochenaars als leden van gewelddadige sekten horen erbij, en zelfs Sikhs, Boeddhisten en de meer dan vierhonderd miljoen animisten in India. Allemaal 'hindoes'. Alleen moslims en Christenen en nog enkele kleinere groepen vallen buiten de boot. Waarom? Dat kan de R.S.S. niet duidelijk maken. Haar streven is emotionalistisch van aard en daarom uitermate verraderlijk en onbestuurbaar.

In 1925 werd de R.S.S. gesticht, met als doel het Engelse koloniale juk af te werpen. Nadien werd de vereniging steeds radicaler en religieuzer. Ze houdt er zelfs knokploegen op na. Ze werd wereldwijd bekend door de verwoesting van de van 1527 daterende Babri moskee in Ayodhya. Ze ondersteunt de veronderstelling (meer is het niet) dat deze op de plaats van een oude hindoetempel was gebouwd. En wat sinds 1527 niet gebeurde, en zelfs niet zinvol geacht werd, gebeurde wel in 1992. Deze zaak sleept nog steeds. Verder werden er sinds die tijd ook veel kerken verwoest. Dat was nog maar een begin...

Christenen in Noord-India verzetten zich tegen deze invloed van de R.S.S. en de B.J.P. Het leven wordt zwaarder voor hen. Ze worden soms bijna openlijk maatschappelijk achtergesteld. In Nepal is het verzet hiertegen openlijker en heftiger dan in India. In Nepal zijn nu mogelijk al anderhalf miljoen Christenen, (bijna 5% van de bevolking) vooral onder de meest ontwikkelden. Ook het Kirati geloof telt zoveel aanhangers, een oude monotheïstische stroming in Nepal met zeer oude Joodse en Christelijke trekken, maar vermengd met animisme. Hun leider, goeroe Atmananda, staat zij aan zij met de Christenen bij de verdediging van de democratische rechten.

Anders dan in India wordt het Christendom niet als iets buitenlands gezien. Nepal is nooit gekoloniseerd, en medische zorg en onderwijs zijn vooral door de inzet van Christenen opgebloeid. Toen het land aan het begin van dit millennium geplaagd werd door de Maoïstische opstand, vertrouwde men de overheid noch de maoïsten, en werden de kerken als de enige betrouwbare groep in de maatschappij gezien. Datzelfde gevoel leefde op na de grote aardbevingen van kortgeleden. Overal trokken Christenen rond om eerste hulp te verlenen, noodhulp te geven en de mensen te troosten.

Het wordt moeilijker om 'anders' te zijn in India. De grootste democratie op aarde dreigt ten onder te gaan aan sektarisme. Moge de Heer India genadig zijn.

Bram Krol